Nylan Leeuwarden

Nijlân Leeuwarden

Nijlân is een wijk die op het oog probleemloos lijkt. De kern van de wijk is groen opgezet, alle basisvoorzieningen zijn aanwezig en 400 identieke woningen zijn gegroepeerd in 18 gebouwen. De woningen in Nijlân zijn ooit bedacht voor gezinnen. Maar door hun relatief kleine oppervlak en de lage huurprijs worden ze tegenwoordig hoofdzakelijk bewoond door alleenstaanden en ouderen. Gevolg is dat de sociale samenhang in de wijk en de binding tussen bewoners en hun woonomgeving daalt.
Door het grote segment lage huur is de wijk belangrijk voor woningbouwcorporatie WoonFriesland. Maar dat is ook direct de reden dat nieuwe ontwikkelingen op zich laten wachten. Elke investering in de woningen vertaalt zich onherroepelijk in een verhoging van de huurprijs. En die lage huren zijn nu precies de verklaring waarom de wijk populair is bij de huidige bewoners.

De vraag is: Hoe deze impasse te doorbreken?

Een nieuwe aanpak voor Nijlân zet in op het synchroniseren van stakeholderinvesteringen in een adaptieve ruimtelijke strategie. Analyses van stof- en reststromen tonen dat de wijk bol staat van nieuwe grondstoffen en dus kansen. Elke gelegenheid wordt aangegrepen om te werken aan de versterking van sociale, economische en ecologische vitaliteit, ofwel duurzame verstedelijking.
Het ontwerp dat is gemaakt door Fabric, Dijk&co en O+A is geen eindbeeld, maar een aanpasbare reeks van ingrepen. De volgorde voor al deze ingrepen wordt bepaald door het moment dat gereserveerde budgeten voor renovatie en de besparingen in beheerkosten daadwerkelijk vrijkomen voor nieuwe investeringen. Voorstelbaar is dat deze middelen worden verzameld in een ‘wijkfonds’, dat beheerd wordt door bewoners, corporatie, gemeente en andere stakeholders.
Het begint bij het radicaal afwijzen van de dominante autostructuur, zodat voetgangers en fietsers het publieke domein weer in bezit kunnen nemen. Een stelsel van verbindingspaden maken de groene ruimte tot ontmoetingsplek en zorgt voor verknoping met naburige functies. Doel is om de mogelijkheden van de publieke ruimte als ontmoetingsruimte maximaal uit te buiten.
Binnen dit raamwerk van paden biedt een slagenlandschap de mogelijkheid om grote delen van de groene ruimte te verpachten ten behoeven van actieve burgers, hobbyverenigingen en vormen van georganiseerde stadslandbouw. Daar worden lokale landbouwproducten geteeld in collectief beheerde tuinen en boomgaarden. Dus door in te spelen op het co-producerend en zelforganiserend vermogen van bewoners en andere belanghebbenden, kunnen de kosten voor groenonderhoud worden ingezet ter versterking van de sociale structuren in de wijk.
De woningdiversiteit wordt zowel op gebouwniveau als op het niveau van de woning aangepakt door met kluswoningen in te spelen op individuele verlangens en met zorgwoningen rolstoeltoegankelijke woningen te bieden voor iedereen. Met strategische aanpassingen is het bovendien mogelijk om een meer diverse groep bewoners naar de wijk te halen, energie te besparen en zelfs elektriciteit op te wekken.
In Nijlân gaat het ook over het water in de centrale groene ruimte. Dit water heeft niet alleen een recreatieve functie als zwemvijver, maar doet ook dienst als demolab voor Wetsus. De opvang van regenwater in een ecologische zwemvijver zorgt bovendien voor praktijkkennis die interessant is voor het aantrekken van nieuwe investeringen.
Door afvalwater te zuiveren en opnieuw te gebruiken kan worden bespaard op rioolheffing en ontstaan grondstoffen voor landbouw. De schapen in de kinderboerderij eten de lunchresten van scholieren en leveren wol voor de productie van Friese schaatsmutsen. De overcapaciteit van internetverbindingen en het aanwezige sociaal kapitaal kunnen ten goede komen aan werkgelegenheid in de wijk.
De vitale mix voor Nijlân leunt kortom op ecologische, economische en sociale vitaliteit. De eerste gaat in hoofdzaak uit van het beheren en recyclen van afval- water- en energiestromen. Het verbeteren van economische vitaliteit streeft naar het opbouwen van nieuwe lokale waardenketens. Aanknopingspunt voor sociale vitaliteit in Nijlân is om zorg en aandacht voor elkaar en de omgeving aan te wakkeren. Dat kan door de publieke ruimte als ontmoetingsruimte te ontwikkelen. Daar worden kennis, ervaring en producten gedeeld met als hoogtepunt een uitbundig oogstfeest dat Nijlân jaarlijks op de kaart zet.